بررسی کیفی، فنی و مالی بکارگیری الک‌های مختلف بر افت مفید و غیر مفید دانه ارقام گندم آبی و دیم در برخی استان‌های اقلیم معتدل کشور

نویسندگان

1 دانشیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

2 استادیار پژوهش تحقیقات اقتصاد کشاورزی، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

3 استادیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

چکیده

تعیین دقیق میزان افت گندم در مراکز خرید، از جمله مواردی است که همواره جزو دغدغه­های خریداران به خصوص بخش دولتی برای ایجاد اطمینان خاطر کشاورزان از خرید عادلانه محصول گندم است. در این تحقیق عملکرد چهار نوع الک جداساز با مش‌بندی‌های 20×5/1، 20×7/1، 20×2 و 2×2 میلی‌متر برای جداسازی ناخالصی‌ها در ارقام غالب گندم آبی و دیم، در سه استان سمنان، فارس و کرمانشاه از اقلیم معتدل کشور از نظر کیفی، فنی و مالی مورد بررسی قرار گرفت.‏‏ طبق نتایج، در صورت الک کردن گندم با الک 20×2 میلی‌متر، در نمونه حاصل بیشترین میزان پروتئین و حجم رسوب زلنی مشاهده گردید، هرچند تغییرات در خصوصیات نانوایی از جمله میزان سختی دانه قابل ملاحظه نبود. نمونه‏های الک شده با الک 20×5/1 میلی‌متر از کمترین میزان عدد فالینگ برخوردار بودند. میانگین افت غیرمفید در ارقام گندم‌های آبی و دیم به‌ترتیب‏ ‏55/1 و 61/1 درصد و میانگین افت مفید ارقام گندم در‌ الک‌های مش 20×5/1، 20×7/1، 20×2 و 2×2 میلی‌متر به‌ترتیب 084/0،  85/1، 7/4 و 6/0 درصد در استان‏های هدف مشخص شد. با تغییر الک جداسازی از الک مش2×2 میلی‌متر به الک‌های مش 20×2‏‏ ‏و20×7/1 میلی‌متر، میزان افت مفید بالاتر رفته و ارزش مالی گندم خریداری شده در مراکز خرید کاهش می­یابد. همچنین در جداسازی مقدماتی هر دو ناخالصی­ مفید و غیرمفید الک‌ مش 2×2 میلی‌متر نسبت به الک‌های دیگر کارایی بهتری داشت. بنابراین، کاربرد‏‏ ‏الک مش2×2 میلی‌متر برای تعیین افت مفید گندم در مراکز خرید استان­های هدف می‌تواند به نفع کشاورزان باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Qualitative, technical and financial investigation of the use of different sieves on useful and useless losses of irrigated and dry wheat cultivars in some moderate climate provinces of the country

نویسندگان [English]

  • Hamid Reza Gazor 1
  • hormoz asadi 2
  • Fariba Nghipour 3
1 Associate Professor of Agricultural Engineering Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization(AREEO ), Karaj, Iran
2 Assistant Professor in agricultural economic researches , Seed and Plant Improvement Institute(SPII), Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO ), Karaj, Iran
3 Assistant Professor, Seed and Plant Improvement Institute(SPII), Agricultural Research, Education and Extension Organization(AREEO), Karaj, Iran
چکیده [English]

Determining the exact rate of wheat losses in wheat purchase centers is one of the concerns of the government to ensure farmers fair purchase of wheat. In this research, the performance of four types of separator sieves with 2×2, 2×20, 1.7×20 and 1.5×20 mm grids was studied for separation of impurities. The study was for qualitative, technical and financial investigation of irrigated and rain-fed wheat cultivars in Kermanshah, Fars and Semnan provinces with temperate climate. The results showed that in the case of the use of 2x20 mm sieve, the highest amount of protein and zeleny sedimentation volume was observed, although bakery properties changes, including grain hardness, were not significant. The samples sieved with 1.5 x 20 mm sieve had the lowest Falling number. The average useless loss for irrigated and rainfed wheat varieties were 1.55% and 1.61% and the average useful loss for wheat varieties with sieve meshes of 2×20, 1.7×20, 2×2 and 1.5×20 mm were 4.7%, 1.85%, 0.6% and 0.084%, respectively. By changing the separation sieve from mesh size of 2×2 mm to 2×20 and 1.7×20 mm, the useful loss rate increased and the financial value of purchased wheat in the purchase centers were coming down. Also, in the preliminary separation of impurities (e.g. weed seeds), 2×2 mm mesh sieve was more efficient than other sieves. Thus, the use of 2×2 mm mesh sieve to determine the useful loss of wheat in purchase centers can be useful and beneficial for farmers. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Financial value
  • Sieve
  • Waste
  • Quantitative
  • Loss
  • Purchase centers
  • Wheat
AACC. (2000). Approved Methods of the American Association of Cereal Chemists, 10th Ed., Vol. 2. American Association of Cereal Chemists, St. Paul, MN.
Anonymous (2022). Quality guidelines for buying domestic wheat (characteristics, permissible limits and method of reduction). Iran State Trading Company, Cereal Research Center. Report on the level production and yield of crops in the crop year 2020-2021. Information and Communication Center, Ministry of Agriculture. Ministry of Agricultural Jihad. pp, 91. (In Persian)
Anonymous. (2020). Official Grain Grading Guide. Canadian Grain Commission, https://grainscanada.gc.ca/en/grain-quality/official-grain-grading-guide/04-wheat/04-wheat-e.pdf
Anonymous.(2019). Standard for wheat and durum wheat. CXS 199-1995. CODEX‏‏ ‏ALIMENTARIUS , International food standards. http://www.fao.org/fao-who-codexalimentarius
Anonymous. (2012). National standard No. 3003. Cereals and its products, the method of determining wheat loss and its components. National Standard Organization of Iran. (In Persian)
Anonymous. (2012a). National standard No. 104. Cereals and its products, characteristics and test methods. National Standard Organization of Iran. (In Persian)
Anonymous. (2007). National standard No. 13535. Cereals and its products by sampling method. National Standard Organization of Iran. (In Persian)
Anonymous. (1998). Determination of Besatz of wheat, International Association for Cereal Chemistry (ICC), ICC Standard No. 102/1, 19. Revised 1972, ICC 2012.
Carter, B.P., Morris, C.F., and J.A. Anderson (1999). Optimizing the SDS Sedimentation Test for End-Use Quality Selection in a Soft White and Club Wheat Breeding Program. Cereal Chemistry. 76(6): 907–911.
Gazor, H.R. (2021). Evaluation of different types of sieves’ effect on the losses of wheat delivered consignment to wheat sale centers. Final research report. Agricultural Engineering Research Institute. Agricultural Research, Education and Extension Organization. Ministry of Jahad-e-Agriculture, pp 113. (In Persian)
FAO. (2023). FAO Cereal Supply and Demand Brief. http://www.fao.org/worldfood situation.
Gazor, H.R., Hamidi, A. and R.Adelzadeh (2017). Investigating physical losses in maize seed processing machines in Moghan. Iranian Journal of Seed Science and Technology, 6(1): 131–149.
Farajzadeh, Z. and A.Shahvali (2010). Hamedan province agriculture image. Ministry of Jihad Agriculture, Planning and Economic Deputy, Information Statistics office. (In Persian)
ICC Standard. (1995). Determination of protein by Near Infrared Reflectance (NIR) spectroscopy. No. 159.
Mirzazadeh, A., Abdollahpour, S. and M. Moghaddam (2014). Affecting variable order in upper sieve return loss. Journal of Agricultural Mechanization, 2(2): 45–54. (In Persian)
Moghadam, S. (2006). Investigation of wheat harvest loss in East Azarbaijan province. Master's thesis in Mechanization Engineering, Department of Agricultural Machinery Engineering, Shahid Chamran University of Ahvaz, Faculty of Agriculture, Ahvaz. Iran. (In Persian)
Sheikh Sajjadieh, M. (2010). Comparative study on the quality of Iranian wheat, flour and bread with three selected countries. Iran's state-owned commercial specialized parent company. Cereal Research Center. (In Persian)